Eustachy Górczyński

W dzisiejszym artykule porozmawiamy o Eustachy Górczyński. Temat ten jest niezwykle ważny w dzisiejszym społeczeństwie, ponieważ ma znaczący wpływ na różne aspekty naszego codziennego życia. Przez lata Eustachy Górczyński był przedmiotem debat, badań i dyskusji, wykazując jego znaczenie w różnych obszarach. Dlatego ważne jest, aby dokładnie zrozumieć, czym jest Eustachy Górczyński i jak wpływa na nasze codzienne życie. W tym artykule proponujemy szczegółową analizę różnych aspektów Eustachy Górczyński, jego historii, wpływu na społeczeństwo oraz możliwych rozwiązań lub propozycji rozwiązania tego problemu.

Eustachy Gorczyński
Ilustracja
Eustachy Gorczyński (przed 1934)
pułkownik saperów pułkownik saperów
Data i miejsce urodzenia

20 listopada 1893
Sędziszów

Data i miejsce śmierci

22 grudnia 1958
Łódź

Przebieg służby
Lata służby

1915–1944

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

II Korpus Polski w Rosji

Jednostki

11 Batalion Pontonowy
1 Pułk Inżynieryjny
1 Dywizja Piechoty Legionów
XXVII Batalion Saperów
XIII Batalion Saperów
2 Batalion Saperów
8 Batalion Saperów
Centrum Wyszkolenia Saperów
2 Korpus Polski

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP, nadany dwukrotnie) Medal Niepodległości Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)
Odznaka Zwiazku Kaniowczykow rewers mosiadz
Multimedia w Wikimedia Commons

Eustachy Gorczyński[1][2] (ur. 20 listopada 1893 w Sędziszowie, zm. 22 grudnia 1958 w Łodzi[3]) – pułkownik saperów Wojska Polskiego i Polskich Sił Zbrojnych, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Służba w Armii Rosyjskiej i polskich formacjach wojskowych w Rosji

Uczył się w Szkole Handlowej w Kielcach, w której zdał maturę[4]. Od 1911 studiował budowę maszyn na politechnice w Grazu[4]. W 1912 był zmuszony przerwać studia, gdyż dostał powołanie do odbycia obowiązkowej służby wojskowej w Armii Imperium Rosyjskiego[4][5]. Po wybuchu I wojny światowej, skierowano go na front turecki[4]. W 1915 ukończył Wojskową Szkołę Inżynierii w Piotrogrodzie, a w następnym roku kurs pontonierski w Kijowie ze stopniem chorążego. Następnie służył w 11 batalionie pontonowym na froncie galicyjskim. W grudniu 1917 przeszedł do II Korpusu Polskiego na Ukrainie[4]. Dostał zadanie utworzenia dla Korpusu pododdziałów inżynieryjnych, które formował w rejonie Mohylowa spośród polskich żołnierzy z rosyjskiego 9 pułku inżynieryjnego[4]. Po bitwie pod Kaniowem, od maja do listopada 1918 przebywał w niewoli niemieckiej w Brześciu nad Bugiem[4].

Służba w Wojsku Polskim

Pod koniec listopada wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej jako dowódca 2 kompanii saperów 2 Dywizji Piechoty Legionów (od maja 1919[6]) i dowódca 3 kompanii saperów w 1 pułku inżynieryjnym. Walczył na froncie litewsko-białoruskim, m.in. w walkach o Wilno, Wilejkę, pod Ruszańcami. W czasie walk pod Dźwińskiem kierował wysadzaniem mostu na Dźwinie oraz rozbudową pozycji obronnych dla 3 Dywizji Piechoty Legionów. Następnie brał udział w walkach z bolszewikami w składzie 1 Dywizji Piechoty Legionów[4], nierzadko działając jako zwykła piechota. W 1920 został ranny.

Po zakończeniu działań wojennych został dowódcą 3 batalionu saperów w 3 DP Leg., od kwietnia 1922 – XXVII batalionu saperów, a od czerwca 1925 dowódca XIII batalionu saperów w 2 pułku saperów w Puławach. Po rozformowaniu batalionu objął stanowisko zastępcy dowódcy 2 pułku saperów[7]. W 1929 po likwidacji pułku został dowódcą 2 batalionu saperów, a w 1930 – 8 batalionu saperów w Toruniu[4]. W latach 1938–1939 pełnił funkcję komendanta Centrum Wyszkolenia Saperów w Modlinie.

Po wybuchu wojny obronnej 1939, z kadry Centrum został sformowany zbiorczy batalion dowodzony przez mjr. Wacława Plewako. Wydzieliła się z niego grupa licząca ok. 25 oficerów i ok. 50 podoficerów wraz z taborem samochodowym, na czele której stanął płk E. Górczyński. Udała się ona na rekonesans na Wołyń w kierunku Sarn, aby zorganizować tam warunki dla dalszej działalności Centrum. W rejonie Kowla wszyscy dostali się jednak do niewoli radzieckiej.

W niewoli sowieckiej i Polskich Siłach Zbrojnych

Pułkownik E. Gorczyński został osadzony w obozie w Starobielsku. Jego relacja z obozu przechowywana jest w Instytucie Polskim i Muzeum Sikorskiego w Londynie. Od 1940 był osadzony w obozie jenieckim NKWD w Griazowcu[8][9]. 10 października 1940 został przewieziony do Moskwy, gdzie był przesłuchiwany i uczestniczył w rozmowach z przedstawicielami władz sowieckich[10]. Od 31 października 1940 przebywał w tzw. „willi rozkoszy” w Małachówce. Podczas pobytu tam zajmował się tłumaczeniem podręczników w swojej dziedzinie wojskowości[11]. Był w grupie kilku starszych oficerów, którzy przystali na propozycję tworzenia wojska polskiego przy armii ZSRR[5]. Na mocy układu Sikorski-Majski z 30 lipca 1941 odzyskał wolność, po czym wstąpił do formowanej Armii Polskiej w ZSRR gen. Władysława Andersa, z którą ewakuował się do Iranu. Ostatecznie znalazł się w szeregach 2 Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa, gdzie pełnił funkcję zastępcy dowódcy saperów Korpusu. Następnie został dowódcą saperów Okręgu Etapowego, w skład którego wchodziła m.in. Szkoła Podchorążych Rezerwy Saperów. Na początku 1944 przeniesiono go w stan spoczynku.

Po zakończeniu wojny powrócił do Polski, gdzie zmarł.

Awanse

  • kapitan – zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[12]
  • major – 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 13 lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów
  • podpułkownik – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 i 4 lokatą
  • pułkownik – ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938[13]

Ordery i odznaczenia

Opinie

  • Rolę saperów w trudnych warunkach pracy saperskiej pojmuje bardzo dobrze. Ujęcie, organizacja i rozwiązanie - dobre. /Podróż hist-takt.23–25 czerwca 1938r./ /-/ gen.Szylling.
  • Dobry, doświadczony oficer liniowy o dużym wyrobieniu służbowym i ogólnym. Bardzo koleżeński i taktowny. Nadaje się na obecnym stanowisku, jak również na dowódcę grupy saperów i na dowódcę saperów armii. /14 grudnia 1938r./ /-/ gen.Dąbkowski.

Przypisy

  1. ↑ Inne źródła, w tym Roczniki Oficerskie z 1924 i 1928, podają pisownię nazwiska Gorczyński.
  2. ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
  3. ↑ Patrz Eustachy Gorczyński (1893–1958).
  4. ↑ a b c d e f g h i Kolekcja VM ↓, s. 4.
  5. ↑ a b Stanisław Jaczyński. „Willa szczęścia” w Małachówce. Próby pozyskania przez NKWD oficerów polskich do współpracy politycznej i wojskowej (1940–1941). „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, s. 69, 2011. 12 (63)/3 (236). 
  6. ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 49 z 06.05.1919 r. Tam też Gorczyński.
  7. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 46 z 27 października 1926 r.
  8. ↑ Jerzy Turski: Lista jeńców z obozu w Griazowcu. W: Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 68. ISBN 83-85015-66-3.
  9. ↑ Lista jeńców Kampanii Wrześniowej 1939, umieszczonych w obozie w Griazowcu. raportnowaka.pl. s. 10. .
  10. ↑ Stanisław Jaczyński. „Willa szczęścia” w Małachówce. Próby pozyskania przez NKWD oficerów polskich do współpracy politycznej i wojskowej (1940–1941). „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, s. 65, 68, 2011. 12 (63)/3 (236). 
  11. ↑ Stanisław Jaczyński. „Willa szczęścia” w Małachówce. Próby pozyskania przez NKWD oficerów polskich do współpracy politycznej i wojskowej (1940–1941). „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, s. 73–74, 2011. 12 (63)/3 (236). 
  12. ↑ Rocznik Wojskowy 1923, s. 907.
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1939 r. s. 242.
  14. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 41 z 27 października 1922 r.
  15. ↑ „Na wniosek gen. br. Hallera Józefa za męstwo i odwagę wykazane w bitwie Kaniowskiej w składzie b. II Korpusu Wschodniego w dniu 11.5.18 r.”, Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2098 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 42, s. 1677)
  16. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych L. 6087/22 G.M.I. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 13, s. 385)
  17. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 2 z 19 marca 1931 r.
  18. ↑ M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  19. ↑ M.P. z 1937 r. nr 178, poz. 294 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  20. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 18 z 11 listopada 1937 r.
  21. ↑ M.P. z 1928 r. nr 65, poz. 89 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska” - jako Eustachy Gorczyński.
  22. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 6 z 19 marca 1928 r.
  23. ↑ na podstawie fotografii
  24. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r., s. 239 - jako Eustachy Gorczyński.
  25. ↑ Decyzja Naczelnika Państwa z 12 grudnia 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 9, s. 272)

Bibliografia

  • Gorczyński Eustachy. Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.39-3008 . Wojskowe Biuro Historyczne. .
  • Rocznik Oficerski 1923, s. 876, 907.
  • Rocznik Oficerski 1924, s. 800, 829.
  • Rocznik Oficerski 1928, s. 570, 592.
  • Rocznik Oficerski 1932, s. 248, 756.
  • Zdzisław Barszczewski, Władysław Jasieński: Sylwetki saperów. Warszawa: Dom Wydawniczy „Bellona”, 2001. ISBN 83-11-09287-7.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939; stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Księgarnia Akademicka Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2006. ISBN 83-7188-899-6.