Eugeroiki

W dzisiejszym świecie Eugeroiki stał się tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu społeczeństwem. Wraz z postępem technologii i globalizacją Eugeroiki staje się coraz ważniejszy w naszym życiu. Konsekwencje Eugeroiki są różnorodne i obejmują różne aspekty życia codziennego, od polityki po ekonomię, w tym ogólnie kulturę i społeczeństwo. W tym artykule zbadamy różne wymiary Eugeroiki i jego wpływ na dzisiejszy świat, a także możliwe rozwiązania i wyzwania, przed którymi stoimy w związku z tym tematem.

Eugeroiki – grupa leków promujących czuwanie. Termin ten był interpretowany niejednoznacznie i na wiele sposobów w literaturze naukowej. Po raz pierwszy wprowadzono go do literatury francuskiej w 1987 roku jako określenie na rodzaj leków promujących czuwanie podobnych do modafinilu, aby wyodrębnić tę grupę na tle środków psychostymulujących. Jednakże termin ten nie został przyjęty powszechnie w literaturze, ponieważ zamiast niego stosowano określenie środek promujący czuwanie (zarówno w klasyfikacji modafinilu jak i innych środków)[1][2][3][4][5][6][7][8].

Eugeroiki podobne do modafinilu obejmują między innymi sam modafinil, armodafinil oraz adrafinil. Są one wskazane w terapii niektórych zaburzeń snu, w tym nadmiernej senności w ciągu dnia, narkolepsji lub obturacyjnego bezdechu sennego. Eugeroiki są również często przepisywane w leczeniu nadmiernej senności w ciągu dnia w idiopatycznej hipersomnii (co nie jest zatwierdzone medycznie). W przeciwieństwie do klasycznych psychostymulantów, takich jak amfetamina czy metylofenidat, które także są stosowane w leczeniu powyższych zaburzeń, eugeroiki zazwyczaj nie wywołują euforii, a w związku z tym mają mniejszy potencjał uzależniający[9].

Uważa się, że modafinil i armodafinil działają jako selektywne, słabe i nietypowe inhibitory wychwytu zwrotnego dopaminy. Możliwe są jednak ich dodatkowe działania, których nie wykluczono. Adrafinil jest prolekiem modafinilu i w związku z tym ma ten sam mechanizm działania[8][9].

Nowe eugeroiki

Przedsiębiorstwo farmaceutyczne Cephalon podjęło inicjatywę w celu opracowania następcy prototypów eugeroików. Spośród ponad dwudziestu związków przetestowanych przedklinicznie w trzyczęściowej serii, fluorenol został wybrany jako wiodący. Stwierdzono, że fluorenol promuje czuwanie w większym stopniu niż modafinil, mimo posiadania mniejszego powinowactwa do transportera dopaminy. Później opracowano również wiele innych analogów modafinilu, jednak niekoniecznie w celu wynalezienia leku promującego czuwanie, a do leczenia schorzeń, takich jak zaburzenia związane ze stosowaniem psychostymulantów oraz zaburzenia związane z obniżoną motywacją[10][11].

Przypisy

  1. Eric Konofal, From past to future: 50 years of pharmacological interventions to treat narcolepsy, „Pharmacology Biochemistry and Behavior”, 241, 2024, s. 173804, DOI10.1016/j.pbb.2024.173804, ISSN 0091-3057 .
  2. Norton W. Milgram, Heather Callahan, Christina Siwak, Adrafinil: A Novel Vigilance Promoting Agent, „CNS Drug Reviews”, 5 (3), 1999, s. 193–212, DOI10.1111/j.1527-3458.1999.tb00100.x, ISSN 1527-3458 (ang.).
  3. Anna Emilia Urban, Wiesław Jerzy Cubała, The role of eugeroics in the treatment of affective disorders, „Psychiatria Polska”, 54 (1), 2020, s. 21–33, DOI10.12740/PP/OnlineFirst/90687, ISSN 0033-2674 (ang.).
  4. Pablo R. Castillo, Clinical Neurobiology of Sleep and Wakefulness, „CONTINUUM: Lifelong Learning in Neurology”, 29 (4), 2023, s. 1016, DOI10.1212/CON.0000000000001260, ISSN 1080-2371 (ang.).
  5. D Lagarde, D Batejat, Some measures to reduce effects of prolonged sleep deprivation, „Neurophysiologie Clinique/Clinical Neurophysiology”, 25 (6), 1995, s. 376–385, DOI10.1016/0987-7053(96)84911-2, ISSN 0987-7053 .
  6. Benjamin Boutrel, George F. Koob, What Keeps Us Awake: the Neuropharmacology of Stimulants and Wakefulness Promoting Medications, „Sleep”, 27 (6), 2004, s. 1181–1194, DOI10.1093/sleep/27.6.1181, ISSN 0161-8105 .
  7. Bernardo Dell’Osso i inni, Wake-Promoting Pharmacotherapy for Psychiatric Disorders, „Current Psychiatry Reports”, 16 (12), 2014, s. 524, DOI10.1007/s11920-014-0524-2, ISSN 1535-1645 (ang.).
  8. a b Shuqin Zhan i inni, Comparative Efficacy and Safety of Multiple Wake-Promoting Agents for the Treatment of Excessive Daytime Sleepiness in Narcolepsy: A Network Meta-Analysis, „Nature and Science of Sleep”, Volume 15, 2023, s. 217–230, DOI10.2147/NSS.S404113, ISSN 1179-1608 (ang.).
  9. a b Indu Taneja i inni, A randomized, double-blind, crossover trial of modafinil on mood, „Journal of Clinical Psychopharmacology”, 27 (1), 2007, s. 76–79, DOI10.1097/jcp.0b013e31802eb7ea, ISSN 0271-0749, PMID17224718 .
  10. Melinda Hersey, Gianluigi Tanda, Chapter Ten - Modafinil, an atypical CNS stimulant? Margaret E. Gnegy (red.), t. 99, Pharmacological Advances in Central Nervous System Stimulants, Academic Press, 2024, s. 287–326, DOI10.1016/bs.apha.2023.10.006 .
  11. Derek Dunn i inni, Wake-promoting agents: search for next generation modafinil: part I, „Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters”, 22 (6), 2012, s. 2312–2314, DOI10.1016/j.bmcl.2011.12.099, ISSN 1464-3405, PMID22264475 .