Ekdyzon

Ekdyzon
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	(2S,3R,5R,9R,10R,13R,14S,17R)-17--2,3,14-trihydroksy-10,13-dimetylo-2,3,4,5,9,11,12,15,16,17-dekahydro-1H-cyklopentafenantren-6-on
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C27H44O6
Masa molowa	464,63 g/mol
Wygląd	biały proszek
	Identyfikacja
Numer CAS	3604-87-3
PubChem	19212
SMILES
	CC(C1CCC2(C1(CCC3C2=CC(=O)C4C3(CC(C(C4)O)O)C)C)O)C(CCC(C)(C)O)O
InChI
	InChI=1S/C27H44O6/c1-15(20(28)8-9-24(2,3)32)16-7-11-27(33)18-12-21(29)19-13-22(30)23(31)14-25(19,4)17(18)6-10-26(16,27)5/h12,15-17,19-20,22-23,28,30-33H,6-11,13-14H2,1-5H3/t15-,16+,17-,19-,20+,22+,23-,25+,26+,27+/m0/s1
	InChIKey
	UPEZCKBFRMILAV-JMZLNJERSA-N
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Substancja nie jest klasyfikowana jako; niebezpieczna według kryteriów GHS; (na podstawie podanej karty charakterystyki).
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Substancja nie jest klasyfikowana jako; niebezpieczna według europejskich kryteriów; (na podstawie podanej karty charakterystyki).
Numer RTECS	FZ8170000
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ekdyzon (ekdyson, ekdysteroi, hormon linienia) – steroidowy hormon, produkowany przez larwy i poczwarki stawonogów (zooekdyson) oraz syntetyzowany przez wiele roślin (fitoekdyson).

Zooekdysony są wydzielane przez gruczoły protorakalne (przedtułowiowe) owadów, narząd Y skorupiaków lub rzadziej przez jajniki. Gruczoły protorakalne wydzielają α-ekdyzon, który w wyniku przemian w ciele tłuszczowym zostaje przetworzony w β-ekdyzon, powodujący wydzielanie płynu linienia przez komórki naskórka.

Rośliny wytwarzają ekdysony w obronie przed atakami szkodników. Fitoekdysony mają zdolność zmieniania metabolizmu, wzrostu i rozwoju owadów. Wykazują większą aktywność biologiczną niż zooekdysony. Są od nich bardziej trwałe^[2].

Odkryty w 1954 przez Adolfa Butenandta^[3].

Zobacz też

Przypisy

↑ α-Ecdysone (nr E9004) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski.
↑ Henryk Malinowski. Mechanizmy obronne roślin drzewiastych przed szkodliwymi owadami. „Postępy w Ochronie Roślin”. 48, s. 25–33, 2008.
↑ David E. Newton: Steroids and Doping in Sports: A Reference Handbook. Santa Barbara: ABC-CLIO, 2014, s. 169, seria: Contemporary World Issues. ISBN 978-1-61069-314-1. OCLC 828775926.

Bibliografia

Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. pwn.pl Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-61492-24-5.
Knut Schmidt-Nielsen: Fizjologia zwierząt. Adaptacja do środowiska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008. ISBN 978-83-01-15349-6.

[1] α-Ecdysone (nr E9004) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski.

[2] Henryk Malinowski. Mechanizmy obronne roślin drzewiastych przed szkodliwymi owadami. „Postępy w Ochronie Roślin”. 48, s. 25–33, 2008.

[3] David E. Newton: Steroids and Doping in Sports: A Reference Handbook. Santa Barbara: ABC-CLIO, 2014, s. 169, seria: Contemporary World Issues. ISBN 978-1-61069-314-1. OCLC 828775926.

[1]

[2]

[3]