Dzwoniec

Wygląd przypnij ukryj Dzwoniec
Chloris chloris
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Samiec (u góry) i samica
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

łuszczakowate

Podrodzina

łuskacze

Plemię

Carduelini

Rodzaj

Chloris

Gatunek

dzwoniec

Synonimy
  • Loxia chloris Linnaeus, 1758
  • Carduelis chloris (Linnaeus, 1758)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)

najmniejszej troski
Zasięg występowania
Mapa występowania

     letnie lęgowiska

     występuje całorocznie

     zimowiska

     populacje introdukowane

Dzwoniec (Chloris chloris) – gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae)

Zasięg występowania

Zamieszkuje Europę, północną Afrykę oraz południowo-zachodnią i środkową Azję. Z reguły osiadły, ale część północnych populacji wędrowna – przeloty II–IV i IX–XI. W Polsce średnio liczny lub liczny ptak lęgowy, rozpowszechniony w całym kraju. Introdukowany na Azorach, w północno-wschodniej Argentynie i Urugwaju, w południowej Australii (włącznie z Tasmanią), Nowej Zelandii i na wyspie Chatham.

Systematyka

Wyróżniono dziesięć podgatunków C. chloris:

Morfologia

Cechy gatunku

Wielkości wróbla. Upierzenie oliwkowozielone na wierzchu ciała, a zielonożółte na spodzie. Boki głowy szare. Ogon krótki, wyraźnie rozwidlony, czarny na końcu, a żółty u nasady. Dziób mocny, stożkowaty, barwy cielistej.

Samiec bardziej żółty od samicy, z większymi żółtymi lusterkami na lotkach i plamami z boku ogona. Samica bledsza i z delikatnym kreskowaniem na grzbiecie. Ptaki młode o upierzeniu ciała kreskowanym i bledszym niż dorosłe, płeć można u nich rozpoznać na podstawie wielkości żółtych plam na skrzydle i ogonie.

Wymiary średnie

Ekologia

Jaja z kolekcji muzealnej Jajo kukułki (Cuculus canorus bangsi) i jaja dzwońca Śpiew dzwońca nagrany w Rosji Biotop Obrzeża borów i lasów mieszanych, parki, aleje, śródpolne zadrzewienia. Gniazdo W okółku młodego drzewka, przeważnie świerka. Bardzo dobrze osłonięte i umieszczone na wysokości od 1,5 do 4,5 m nad ziemią. Jaja W maju pierwszy lęg, a w czerwcu drugi. Składa od 4–6 różnobiegunowych jaj o średnich wymiarach 14×20 mm, z tłem szarobiałym i nielicznymi ciemnoczerwonymi plamkami. Wysiadywanie, pisklęta Od złożenia ostatniego jaja trwa przez okres 13–14 dni. Pisklęta wylatują z gniazda po ok. 2 tygodniach. Pożywienie Przeważnie nasiona chwastów i świeże pędy roślin, głównie oleistych, a także części owoców. Młode z pierwszego lęgu zjadają nasiona gwiazdnicy i mniszka oraz mszyce i małe larwy motyli. Zimą dzwońce zjadają owoce dzikiej róży, śnieguliczki, irgi, jarzębiny oraz zasuszone owoce jeżyn.

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje dzwońca za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2021). Liczebność światowej populacji, wstępnie obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2015, zawiera się w przedziale 48–74 milionów dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny.

Na terenie Polski dzwoniec jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. Na Czerwonej liście ptaków Polski został sklasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC). Według szacunków Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych (MPPL), w latach 2013–2018 liczebność populacji lęgowej dzwońca na terenie kraju wynosiła 1 100 000 – 1 252 000 par. Krótkoterminowy trend liczebności w latach 2007–2018 oceniany był jako stabilny.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Chloris chloris, Integrated Taxonomic Information System  (ang.).
  2. ↑ a b c d e f Clement, P. & de Juana, E.: European Greenfinch (Carduelis chloris). del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive . 2013. .
  3. ↑ a b Chloris chloris, The IUCN Red List of Threatened Species  (ang.).
  4. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Carduelini Vigors, 1825 (wersja: 2020-09-26). Kompletna lista ptaków świata . Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. .
  5. ↑ Ludwik Tomiałojć, Tadeusz Stawarczyk: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Wrocław: PTPP "pro Natura", 2003, s. 746. ISBN 83-919626-1-X. Według skali przyjętej przez autorów, dla okresu lęgowego średnio liczny oznacza zagęszczenie 10–100 par na 100 km², a liczny – 100–1000 par na 100 km².
  6. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Finches, euphonias, longspurs, Thrush-tanager. IOC World Bird List (v11.1). . (ang.).
  7. ↑ European Greenfinch (Carduelis chloris). IBC: The Internet Bird Collection. . (ang.).
  8. ↑ JavierJ. Blasco-Zumeta JavierJ., Gerd-MichaelG.M. Heinze Gerd-MichaelG.M., Greenfinch  .
  9. ↑ a b Andrzej Kruszewicz: Ptaki Polski. 2, Wróblowe - ptaki śpiewające. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2006. ISBN 83-7073-455-3.brak strony w książce
  10. ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
  11. ↑ Wilk T., Chodkiewicz T., Sikora A., Chylarecki P., Kuczyński L.: Czerwona lista ptaków Polski. OTOP, Marki, 2020.brak strony w książce
  12. ↑ a b Chodkiewicz T., Chylarecki P., Sikora A., Wardecki Ł., Bobrek R., Neubauer G., Marchowski D., Dmoch A., Kuczyński L.. Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013–2018: stan, zmiany, zagrożenia. „Biuletyn Monitoringu Przyrody”. 20, s. 1–80, 2019. 

Linki zewnętrzne

Film prezentujący dzwońce podczas żerowania Encyklopedia internetowa (takson): Identyfikatory zewnętrzne: