Dziewięciornik błotny

W tym artykule zbadamy wpływ i konsekwencje Dziewięciornik błotny na współczesne społeczeństwo. Od momentu pojawienia się do wpływu na różne aspekty życia codziennego, Dziewięciornik błotny odegrał kluczową rolę w kształtowaniu różnych dziedzin, takich jak polityka, ekonomia, technologia i kultura. Poprzez dogłębną analizę sprawdzimy, jak Dziewięciornik błotny ewoluował na przestrzeni czasu i jak ukształtował postrzeganie i działania ludzi na całym świecie. Dodatkowo zajmiemy się kontrowersjami i debatami, które wywołał Dziewięciornik błotny, a także jego potencjalnym wpływem w przyszłości. Celem tego artykułu jest przedstawienie kompleksowego i wnikliwego spojrzenia na Dziewięciornik błotny i jego znaczenie we współczesnym społeczeństwie.

Dziewięciornik błotny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

dławiszowce

Rodzina

dławiszowate

Rodzaj

dziewięciornik

Gatunek

dziewięciornik błotny

Nazwa systematyczna
Parnassia palustris L.
Sp. pl. 1:273. 1753
Synonimy
  • Parnassia parviflora DC.[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Zasięg
Mapa zasięgu
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Dziewięciornik błotny (Parnassia palustris L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny dławiszowatych. Występuje w Europie, Ameryce Północnej, Azji i Afryce Północnej[3]. W Polsce był rozpowszechniony na całym obszarze, zarówno na niżu, jak i w górach[5].

Morfologia

Pokrój
Kwiat
Pokrój
Długość 15–30 cm[6].
Łodyga
Wzniesiona, prosta, kanciasta i naga. Ma wysokość 5–45 cm.
Liście
Posiada tylko jeden liść łodygowy siedzący, który ma sercowaty kształt i swoją nasadą obejmuje łodygę. Wszystkie pozostałe liście tworzą przyziemną rozetę. Mają sercowojajowaty kształt i wyrastają na długich ogonkach[6].
Kwiaty
Pojedyncze na szczycie łodygi. Kwiaty mają bardzo charakterystyczną budowę. Ich korona składa się z 5 białych płatków z dobrze widoczną, ciemniejszą nerwacją. Pojedynczy, 4-krotny słupek z beczułkowatą zalążnią i 4 siedzącymi znamieniami. 5 pręcików, a pomiędzy nimi 5 postrzępionych żółto-zielonych prątniczek, które spełniają funkcję miodników. 5 pręcików przed działkami kielicha dojrzewa po kolei, 5 pręcików przed płatkami korony spełniają rolę organów wabiących owady, w nasadowej części znajdują się miodniki, w szczytowej wydzielane są połyskujące kropelki wody, które odstraszają muchówki[6].
Owoc
Jednokomorowa torebka, otwierająca się 4 klapami. Nasiona podługowate, spłaszczone i oskrzydlone.

Biologia i ekologia

Rozwój
Bylina, hemikryptofit. Przedprątne kwiaty kwitną od czerwca do sierpnia i są owadopylne[6][7]. Nasiona roznoszone są przez wiatr.
Siedlisko
Płytkie i mokre torfowiska, jałowe darnie, mokre łąki. Na dobrze nawilżonych glebach, gdzie przeważa wapń. W Polsce na niżach i w górach. W Tatrach występuje aż po piętro alpejskie, częściej spotykany jest na podłożu wapiennym, niż granitowym[6].
Fitosocjologia
W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O/All. Caricetalia davallianae[8].
Genetyka
Liczba chromosomów 2n= 18, (36)[9]

Zagrożenia i ochrona

Gatunek umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)[10].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– (ang.).
  3. ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). .
  4. ↑ Parnassia palustris, The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 397, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
  6. ↑ a b c d e Ursula Stichmann-Marny, Erich Kretzschmar: Przewodnik. Rośliny i Zwierzęta. Warszawa: Multico, 1997, s. 286. ISBN 83-7073-092-2.
  7. ↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
  8. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych. Warszawa. ISBN 83-01-14439-4.
  9. ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  10. ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia

  • Zbigniew Mirek: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Halina Piękoś-Mirkowa. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  • Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.
  • Ursula Stichmann-Marny, Erich Kretzschmar: Przewodnik. Rośliny i Zwierzęta. Warszawa: Multico, 1997. ISBN 83-7073-092-2.