Motyw Dwutlenek siarki to taki, który przyciągnął uwagę i zainteresowanie milionów ludzi na całym świecie. Niezależnie od tego, czy ze względu na dzisiejsze znaczenie, wpływ na społeczeństwo czy znaczenie historyczne, Dwutlenek siarki jest tematem, który wywołał debatę, dyskusję i refleksję w różnych sferach. Od ekspertów w tej dziedzinie po ogół społeczeństwa, Dwutlenek siarki wzbudził prawdziwe zainteresowanie i zmotywował ludzi do dalszego badania jego implikacji, konsekwencji i możliwych rozwiązań. W tym artykule zagłębimy się w fascynujący świat Dwutlenek siarki i spróbujemy rozwikłać jego złożoność, zrozumieć jego znaczenie i przeanalizować jego wpływ na nasz współczesny świat.
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||||||||||||
Wzór sumaryczny |
SO2 | ||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Masa molowa |
64,06 g/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
Wygląd | |||||||||||||||||||||||||||||||
Identyfikacja | |||||||||||||||||||||||||||||||
Numer CAS | |||||||||||||||||||||||||||||||
PubChem | |||||||||||||||||||||||||||||||
DrugBank | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Podobne związki | |||||||||||||||||||||||||||||||
Podobne związki |
ditlenek selenu, ditlenek telluru, tlenek siarki, tritlenek siarki | ||||||||||||||||||||||||||||||
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) |
Dwutlenek siarki, ditlenek siarki, nazwa Stocka: tlenek siarki (IV), SO
2 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenków siarki, w którym siarka znajduje się na IV stopniu utlenienia. W warunkach normalnych jest to bezbarwny gaz o ostrym, gryzącym i duszącym zapachu, silnie drażniący drogi oddechowe. Jest trujący dla zwierząt i szkodliwy dla roślin. Ma własności bakteriobójcze i pleśniobójcze. Jest produktem ubocznym spalania paliw kopalnych, przez co przyczynia się do zanieczyszczenia atmosfery (smog). Jego wzrost stężenia w powietrzu wpływa na liczbę ostrych zespołów wieńcowych. Stosowany jako konserwant (E220), szczególnie powszechnie do win, także markowych. Dwutlenek siarki wykorzystuje się również do produkcji siarczynów, do bielenia (w przemyśle tekstylnym i papierniczym), dezynfekcji (znany już w starożytności) i jako czynnik chłodniczy. Jest produktem pośrednim podczas produkcji kwasu siarkowego. Rozpuszcza się m.in. w wodzie i acetonie.
W fazie gazowej cząsteczka SO
2 ma kształt litery V. Oba wiązania siarka–tlen mają długość 143 pm, a kąt między nimi wynosi 119,5°. Atom siarki ma hybrydyzację sp2 i ma jedną wolną parą elektronową. Struktury elektronowej cząsteczki SO
2 nie da się przedstawić jednym wzorem Lewisa z oktetem elektronów wokół atomu siarki i cząsteczka bywa przedstawiana za pomocą struktur rezonansowych:
Jednak długość wiązania siarka–tlen (143 pm) jest bardzo zbliżona do wiązania podwójnego (dS=O = 140 pm) i znacznie mniejsza niż wiązanie pojedyncze (dS−O = 163 pm), a kąt wiązań tlen–siarka–tlen wynosi 119°, wskazując na hybrydyzację sp2. Także z porównania długości i energii wiązań w cząsteczkach SO
2 i SO z izoelektronowymi O
3 i O
2 można wnioskować, że rząd wiązania siarka–tlen w SO
2 wynosi co najmniej 2:
Wiązanie siarka–tlen | O 2 |
O 3 |
SO | SO 2 |
---|---|---|---|---|
Długość | 121 | 128 | 148 | 143 |
Energia | 490 | 297 | 524 | 548 |
Kąt wiązania | – | 116,8 | – | 119,5 |
Stabilność | + | – | – | + |
Rząd wiązania | 2 | 1,5 | ? | ≥ 2 |
Zgodnie z tymi informacjami budowę cząsteczki można zobrazować wzorem:
W celu wyjaśnienia takiej struktury cząsteczki przywołuje się czasem udział pustego orbitalu 3d, co jednak jest zbędne i nie znalazło potwierdzenia w modelach teoretycznych. Wiązania siarka–tlen w SO
2 o rzędzie co najmniej 2 tłumaczy natomiast wkład wiązania kowalencyjnego rzędu ok. 1,5 wzmocnionego przez wiązanie jonowe rzędu ok. 1, spowodowanego różnicą elektroujemności atomów S i O. Ponieważ w cząsteczce ozonu brak jest takich oddziaływań jonowych, ma ona odmienną geometrię, pomimo izoelektronowej struktury.
Przemysłowo otrzymywany jest przez spalanie siarki:
lub podczas prażenia rud siarczkowych w obecności powietrza, np.:
W obecności katalizatora (np. V2O5) powstały dwutlenek utlenia się do trójtlenku siarki:
(podobna reakcja zachodzi także w atmosferze z udziałem promieniowania UV lub ozonu)
Dwutlenek siarki dobrze rozpuszcza się w wodzie, dając słaby kwas siarkawy: