Dewlet I Girej
W dzisiejszym świecie Dewlet I Girej stał się tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu szerokiego spektrum społeczeństwa. Zarówno na poziomie osobistym, jak i zawodowym, Dewlet I Girej wywarł znaczący wpływ na nasze życie. Aby lepiej zrozumieć to zjawisko i zaoferować szeroką i szczegółową wizję, w tym artykule przyjrzymy się różnym aspektom związanym z Dewlet I Girej. Od jego początków po wpływ na teraźniejszość, w tym jego przyszłe implikacje, zagłębimy się w wyczerpującą analizę, która ma rzucić światło na ten bardzo ważny temat. Eksplorując odpowiednie badania, referencje i dane, mamy nadzieję przedstawić kompleksowy i wzbogacający obraz Dewlet I Girej, który nasi czytelnicy mogą uznać za przydatny i pouczający.
 Dewlet Girej na rosyjskiej miniaturze z XVI wieku | |
| chan krymski | |
| Okres |
od 1551 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia | |
| Data śmierci | |
| Przyczyna śmierci | |
Dewlet I Girej (1512–1577) – chan krymski w latach 1551-1577. Pod jego rządami Chanat Krymski przechodził swój złoty wiek.
Życiorys
Uzyskał władzę z pomocą Turków osmańskich, jednak podczas jego panowania Chanat Krymski był stosunkowo niezależny.
Panowanie rozpoczął jesienią 1551 od najazdu na ziemie polsko-litewskie i zniszczenia Bracławia na żądanie sułtana Imperium Osmańskiego atakującego równocześnie Węgry.
Rok później wyruszył z odsieczą Chanatowi Kazańskiemu, którego stolica została oblężona przez Iwana Groźnego, lecz jego armia została zmuszona do odwrotu. Car zdobył miasto, a chanat włączył w granice państwa moskiewskiego.
Następnie Dewlet zawarł układ z Polską i Litwą w 1552 skierowany przeciwko Carstwu Rosyjskiemu, który nie uchronił Astrachania od zajęcia go bez walki przez wojska Iwana IV w 1554 i osadzenia na tronie Derwisza Ali, a następnie wcielenia całego Chanatu do Carstwa Moskiewskiego (1556).
W latach 1557–1559 kolejne wyprawy moskiewskie (również z udziałem Kozaków zaporoskich) pod dowództwem księcia Dymitra Wiśniowieckiego pustoszyły osiedla tatarskie przy ujściu Dniepru. Doszło do odnowienia sojuszu Krymu z państwem polsko-litewskim, traktat został zawarty w 1560. Wydawało się, że podbój państwa Tatarów krymskich przez Moskwę jest kwestią kilku najbliższych lat. Wybuch wojny o Inflanty uniemożliwił carowi zaangażowanie swoich sił do zniszczenia Chanatu Krymskiego, dlatego też budował linie obronne mające zabezpieczyć kraj przed najazdami tatarskimi.
Niemal równocześnie z utworzeniem Rzeczypospolitej Obojga Narodów w 1569 rozpoczęła się wojna Imperium Osmańskiego i Chanatu Krymskiego przeciwko Moskwie. Nieudane oblężenie Astrachania zakończyło się klęską Porty Osmańskiej podczas odwrotu z powodu braku wody i żywności.
W 1571, wykorzystując opriczninę w Rosji, armia Dewleta Gireja otoczyła, a następnie spaliła i złupiła Moskwę (stąd przydomek chana Tacht Augan – Zdobywca Stolicy), tudzież wzięła tysiące jej mieszkańców w jasyr[1]. Jednak już w 1572 roku Tatarzy oraz sprzymierzeni z nimi Wielcy i Mali Nogaje ponieśli klęskę, kładąc kres nadziejom Girejów na odzyskanie Kazania i Astrachania.
Dewlet Girej zmarł w 1577 zarażony dżumą.
Przypisy
- ↑ Encyklopedia PWN ↓, Iwan IV Groźny.
Bibliografia
- Leszek Podhorodecki: Chanat krymski i jego stosunki z Polską w XV-XVIII wieku. Warszawa: Bellona, 1987. ISBN 978-83-11-12262-8.
- Iwan IV Groźny, Encyklopedia PWN , Wydawnictwo Naukowe PWN .
