Bohdan Urbankowski

Artykuł ten ma na celu poruszenie zagadnienia Bohdan Urbankowski, które w ostatnim czasie zyskało szczególne znaczenie ze względu na jego wpływ na różne obszary społeczeństwa. Od czasu Bohdan Urbankowski pojawiły się debaty i kontrowersje, które przykuły uwagę ekspertów i ogółu społeczeństwa, generując rosnące zainteresowanie zrozumieniem ich implikacji i konsekwencji. Podobnie Bohdan Urbankowski był przedmiotem licznych badań i badań, które miały na celu wyjaśnienie jego wielu aspektów i zagłębienie się w jego wpływ w różnych obszarach. W tym sensie zostaną omówione istotne aspekty związane z Bohdan Urbankowski w celu zaoferowania kompleksowej i aktualnej wizji na ten temat.

Bohdan Urbankowski
Obserwator, Czejmnic, Wrzesiński
Data i miejsce urodzenia

19 maja 1943
Warszawa

Data i miejsce śmierci

15 czerwca 2023
Warszawa

Język

polski

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Dziedzina sztuki

poezja, eseistyka

Ważne dzieła

Czerwona msza, czyli uśmiech Stalina

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Wolności i Solidarności Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Cytaty w Wikicytatach

Bohdan Jerzy Urbankowski, ps. Obserwator, Czejmnic, Wrzesiński (ur. 19 maja 1943 w Warszawie, zm. 15 czerwca 2023 tamże[1]) – polski poeta, eseista, dramaturg i filozof.

Życiorys

W 1945 trafił do Bytomia. W Bytomiu rozpoczęła się jego twórczość literacka – już jako uczeń I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Smolenia zorganizował działający w tej szkole Klub Artystów Anarchistów. Po maturze powrócił do Warszawy. Studia polonistyczne i filozoficzne ukończył na Uniwersytecie Warszawskim jako doktor nauk humanistycznych. Jego rozprawa doktorska „Dostojewski – dramat humanizmów” została wydana dwukrotnie w 1978 i 1994[2].

Był twórcą i teoretykiem ruchu Nowego Romantyzmu[3]. Po rozbiciu przez władze w 1978 roku Konfederacji Nowego Romantyzmu związał się z nurtem niepodległościowym opozycji, był współredaktorem wielu pism i wydawnictw podziemnych. Stypendysta Instytutu im. Piłsudskiego w Nowym Jorku i Editions Dembinski w Paryżu.

Po wprowadzeniu stanu wojennego jako działacz „Solidarności” został usunięty z pracy w warszawskim Polskim Radio. Po paromiesięcznym bezrobociu znalazł pracę jako kierownik literacki Teatru im. Szaniawskiego w Płocku[4], w 1984 dostał pracę w Warszawie, jako zastępca red. nacz. miesięcznika „Poezja”, wrócił także do działalności w Związku Literatów Polskich. W 1986 na żądanie POP PZPR przy ZLP (choć nie był członkiem partii) został wyrzucony z „Poezji” za druk fragmentów „Czerwonej mszy”. W latach 1986–1988 współpracował z miesięcznikiem „Wiara i odpowiedzialność”, w którym drukował jako „Obserwator”, jako „Czejmnic” (np. cykl poświęcony Piłsudskiemu) i jako Wrzesiński (m.in. cykl Żydzi a Powstanie Styczniowe), a jako Urbankowski – wiersze. Miesięcznik formalnie związany był z Caritasem, nieformalnie pracami kierował Maciej Łukasiewicz, działali m.in. Stanisław Więckowski, Paweł Smoleński i inni dziennikarze II obiegu. Po półtora roku został rozwiązany. Urbankowski publikował w berlińskim „Poglądzie”, łódzkim „Przedświcie”, „Tu Teraz” (podziemne pismo nauczycieli), piśmie „Słowo podziemne”, a przede wszystkim w wydawnictwach KPN. Redagował pisemka „Przyszłość Polski” i „Konfederata”.

Był doradcą ds. kultury i wychowania w Ministerstwie Obrony Narodowej w rządzie premiera Jana Olszewskiego. W 1993 kandydował do Senatu z listy KPN. Od 16 stycznia 2010 był przewodniczącym Rady Programowej Związku Piłsudczyków, a także prezesem odnowionego Oddziału Związku Literatów Polskich w Warszawie[2].

Jest autorem ponad 50 książek – dramatów, esejów i zbiorów poezji. wśród nich znajdują się prace filozoficzne („Myśl romantyczna”, „Absurd – ironia – czyn”,” Kierunki poszukiwań”), zbiory sztuk teatralnych i radiowych („Dramaty płockie”, „Sny o ojczyźnie”), wiersze („W cieniu”, „Głosy”, „Dojrzewanie”,” Chłopiec, który odchodzi”, „Erotyk dla następcy”) i monografie: Adama Mickiewicza, Fiodora Dostojewskiego, Józefa Piłsudskiego, Karola Wojtyły i Zbigniewa Herberta. Jego szkice „The Romantic Teatre; its bounds and the overstepping of bounds” oraz „The unknown Witkacy” zostały nagrodzone na międzynarodowych konkursach. O wartości polskiej filozofii przypominały także takie eseje Urbankowskiego: „In response to the challenge of the age. (Brzozowski)”, „On the philosophy of Juliusz Słowacki”, „Dialectics of psychology and sociology in the social thought of Edward Abramowski”, „The world as a work of art: on the philosophy of Karol Libelt, 1807–1875”. Autor Czerwonej mszy albo uśmiechu Stalina (wyd. drugie i trzecie jako Czerwona msza, czyli uśmiech Stalina), w której przedstawia życiorysy twórców kultury w okresie powojennym.

Od 2017 r. Urbankowski był stałym publicystą krakowskiego miesięcznika "Wpis"[5]. Był kierownikiem działu kultury "Gazety Polskiej"[6].

Pochowany na cmentarzu Północnym w Warszawie[7].

Nagrody i odznaczenia

W 1972 otrzymał nagrodę im. J. Czechowicza (za zbiór poezji pt. „Głosy”), a w 1993 także Nagrodę im. J. Słowackiego (za wydane powtórnie nakładem własnym „Głosy”) oraz Laur Posła Prawdy i tytuł Księcia Poetów (za trzecie wydanie „Erotyku do następcy” i czwarte wydanie „Głosów”) w 1993[2]. W 1984 otrzymał Nagrodę indywidualną RSW „Prasa-Książka-Ruch” (1984)[8].

W 2001 otrzymał Medal Solidarności „Zasłużony w Walce o Niepodległość Polski i Praw Człowieka” oraz odznakę „Zasłużony Działacz Kultury” za pracę w podziemnym ruchu wydawniczym (1982–1989), a w rok później za patriotyczny charakter twórczości Medal Polonia Mater Nostra Est[9].

W tym samym 2002 r. został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi za zasługi w twórczości literackiej i osiągnięcia w działalności społecznej[10].

W 2004 roku otrzymał Nagrodę im. Witolda Hulewicza za cykl wierszy poświęcony Słowakom Wyspa Pieszczany i opowieść biograficzną o Janie Pawle II pt. Trzema drogami nadziei, w roku następnym Nagrodę za dzieło poetyckie Głosy.

30 stycznia 2014 r. Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich przyznało mu nagrodę specjalną „Laur SDP” za rok 2013[11]. Za swoją publikację "Józef Piłsudski: Do Polaków! Myśli, mowy i rozkazy" (wyd. Biały Kruk) Urbankowski w 2017 r. został wyróżniony nagrodą Książki Miesiąca przez Magazyn Literacki "Książki"[12].

W 2014 r. prezydent Bronisław Komorowski odznaczył go Krzyżem Wolności i Solidarności[13]. W 2016 r. prezydent Andrzej Duda odznaczył go Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[14][15]. W 2017 r. otrzymał od ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[16], a w 2018 r. także Doroczną Nagrodę MKiDN im. Tomasza Merty Między literaturą a historią[17].

W 2023, pośmiertnie, uhonorowany Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[18][19].

Publikacje (wybór)

  • Absurd – Ironia – czyn, KAW, 1981.
  • Czerwona msza czyli uśmiech Stalina, Wydawnictwo Alfa, 1995, i Wydawnictwo Bollinari Publishing House w 2014[20].
  • Józef Piłsudski. Marzyciel i strateg, Zysk i S-ka, 2014[21]
  • Adam Mickiewicz. Tajemnice wiary, miłości i śmierci, Zysk i S-ka, 2016.
  • Krew nie wysycha nigdy, Zysk i S-ka, 2017.
  • Józef Piłsudski. Do Polaków! Myśli, mowy i rozkazy, Wydawnictwo Biały Kruk, 2017.
  • Gniazdo Polskie. Wspólna pamięć narodu, Wydawnictwo Biały Kruk, 2020.
  • Bohaterowie i zdrajcy. Wspólna pamięć narodu, Wydawnictwo Biały Kruk, 2021.
  • Romantyzm polski, Wydawnictwo Biały Kruk, 2022.

Przypisy

  1. ↑ Nie żyje Bohdan Urbankowski. Współczesny mistrz polskiego słowa „odszedł na wieczną wachtę” , 15 czerwca 2023.
  2. ↑ a b c Bohdan Urbankowski: Czerwona msza, czyli uśmiech Stalina. Wyd. 3. T. 2. s. 653–654. ISBN 978-83-931-264-2-2.
  3. ↑ Polska Bibliografia Literacka.
  4. ↑ Bohdan Urbankowski, Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) .
  5. ↑ Skład redakcji miesięcznika Wpis .
  6. ↑ JÓZEF PIŁSUDSKI. MARZYCIEL I STRATEG. BOHDAN URBANKOWSKI. gazetapolska.pl. .
  7. ↑ Pogrzeb Bohdana Urbankowskiego. Znany pisarz spoczął na Cmentarzu Północnym w Warszawie. , i.pl, 23 czerwca 2023 .
  8. ↑ Lista nagród indywidualnych i zespołowych RSW, "Rzeczpospolita", nr 172, 20 lipca 1984, s. 2.
  9. ↑ Bohdan Urbankowski. Poeta, eseista, dramaturg, filozof, twórca ruchu noworomantycznego, „Biuletyn Informacji Bibliotecznych i Kulturalnych”, 12 (8), kwiecień 2008, s. 7.
  10. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 marca 2002 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2002 r. nr 18, poz. 322).
  11. ↑ Nagrody SDP 2013. sdp.pl, 30 stycznia 2014. .
  12. ↑ Bohdan Urbankowski – Józef Piłsudski: Do Polaków! .
  13. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 października 2014 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2015 r. poz. 10).
  14. ↑ Minister Wojciech Kolarski wręczył odznaczenia za zasługi dla kultury polskiej. prezydent.pl, 3 kwietnia 2017. .
  15. ↑ Postanowienie nr rej. 300/2016 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 lipca 2016 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2016 r. poz. 864).
  16. ↑ Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. www.gov.pl. .
  17. ↑ Doroczne Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego wręczona. mkidn.gov.pl, 15 czerwca 2018. .
  18. ↑ M.P. z 2023 r. poz. 873
  19. ↑ Prezydent uhonorował śp. Bohdana Urbankowskiego , prezydent.pl, 23 czerwca 2023 (pol.).
  20. ↑ Bohdan Urbankowski: Czerwona msza czyli uśmiech Stalina. Alfa, 1995. ISBN 978-83-7001-867-2.
  21. ↑ Bohdan Urbankowski, Józef Piłsudski. Marzyciel i strateg, Zysk i S-ka, 2014, ISBN 978-83-7785-480-8.

Linki zewnętrzne