Awiza typu Afonso de Albuquerque

W dzisiejszym świecie Awiza typu Afonso de Albuquerque stał się tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu ludzi w każdym wieku i w każdym społeczeństwie. Coraz więcej osób poszukuje informacji i wiedzy na temat Awiza typu Afonso de Albuquerque, czy to ze względu na jego wpływ na życie codzienne, konsekwencje dla społeczeństwa czy znaczenie historyczne. Wraz ze wzrostem uwagi poświęcanej Awiza typu Afonso de Albuquerque, konieczne jest pełne zrozumienie wszystkich aspektów związanych z tym tematem. W tym artykule szczegółowo zbadamy różne aspekty Awiza typu Afonso de Albuquerque, od jego początków po dzisiejsze skutki, aby zaoferować pełną i szczegółową wizję tego tematu będącego przedmiotem ogólnego zainteresowania.

Awiza typu Afonso de Albuquerque
Ilustracja
„Afonso de Albuquerque” w 1935
Kraj budowy

 Wielka Brytania

Użytkownicy

 Marinha Portuguesa

Stocznia

Hawthorn Leslie, Hebburn

Wejście do służby

1935

Wycofanie

1969

Zbudowane okręty

2

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

standardowa: 1788 ts
pełna: 2440 ts

Długość

103,17 m

Szerokość

13,49

Zanurzenie

3,83 m

Napęd

2 turbiny parowe o mocy łącznej 8000 KM, 2 kotły, 2 śruby

Prędkość

21 węzłów

Zasięg

8000 Mm przy 10 w.

Załoga

189-229

Uzbrojenie

• początkowe:
4 działa 120 mm (4 × I)
2 działa 76 mm plot. (4 × I)
4 działka 40 mm plot. (4 × I)
bomby głębinowe, 40 min

Wyposażenie lotnicze

1 wodnosamolot (początkowo)

Multimedia w Wikimedia Commons

Awiza typu Afonso de Albuquerque – typ dwóch okrętów marynarki portugalskiej z okresu II wojny światowej i powojennego, przeznaczonych do pełnienia służby w koloniach. Oryginalnie klasyfikowane jako awiza kolonialne 1. klasy, a w literaturze anglojęzycznej jako slupy. Po II wojnie światowej zostały przeklasyfikowane na fregaty, służąc do lat 60. Zbudowane w brytyjskiej stoczni Hawthorn Leslie, stanowiły największe okręty portugalskie swojego okresu.

Charakteryzowało je silne uzbrojenie główne z czterech dział kalibru 120 mm oraz duży zasięg pływania. Ich wyporność pełna wynosiła około 2440 ton, a prędkość 21 węzłów.

Historia

Okręty typu Afonso de Albuquerque[a] zaprojektowano specjalnie dla pełnienia służby w portugalskich koloniach, jako następców małych krążowników przeznaczonych do służby kolonialnej[1]. Były one klasyfikowane oryginalnie jako awizo kolonialne 1. klasy (port. aviso colonial de 1ª classe)[2]. W 1930 roku Portugalia przyjęła dziesięcioletni program rozbudowy marynarki wojennej w celu zastąpienia posiadanych przestarzałych okrętów[3]. W jego ramach zamówiono na początku lat 30. między innymi dwa małe awiza 2. klasy typu Pedro Nunes w Portugalii i dwa typu Gonçalo Velho w brytyjskiej stoczni Hawthorn Leslie w Hebburn nad rzeką Tyne, oraz dwa duże awiza 1. klasy projektu włoskiej stoczni OTO[3]. Te ostatnie okręty, zamówione w 1931 roku, miały mieć według projektu wyporność standardową 2100 ton i dwukominową sylwetkę[4]. Zamówienie to zostało jednak jeszcze w tym roku anulowane z powodów finansowych oraz silnych związków ze stoczniami brytyjskimi, po czym duże awiza zamówiono również w stoczni Hawthorn Leslie[2][b]. W literaturze anglojęzycznej okręty te klasyfikowane były jako slupy[5].

Na projekt okrętów wpłynęły francuskie duże awiza kolonialne typu Bougainville[3]. W odróżnieniu od nich, okręty projektu Hawthorn Leslie napędzane były turbinami parowymi, a nie silnikami Diesla, osiągając wyższą prędkość maksymalną, przy niewiele mniejszym zasięgu[6]. Również łączyły one stosunkowo silne uzbrojenie artyleryjskie z dobrą dzielnością morską i dużym zasięgiem pływania[7]. Podobnie jak awiza francuskie, otrzymały imiona żeglarzy i odkrywców portugalskich. Stały się one największymi okrętami marynarki Portugalii tego okresu, aż do końca ich służby[8].

Okręty

Nr burtowy nazwa położenie stępki wodowanie ukończenie los
F470 Afonso de Albuquerque 24.05.1933 28.05.1934 31.01.1935 zatopiony 18.12.1961[2]
F471 Bartolomeu Dias 1933 10.10.1934 15.05.1935[9] wycofany w 1969[2]

Opis konstrukcji

„Bartolomeu Dias” po zbudowaniu

Awiza typu Albuquerque miały cechy architektury brytyjskich slupów. Podniesiony pokład dziobowy ciągnął się na około 2/3 długości kadłuba, dziób był prosty, lekko wychylony[10]. Uzbrojenie główne w postaci czterech dział umieszczone było na dziobie i rufie w superpozycji. Nadbudówka dziobowa była rozbudowana, a za nią znajdował się masywny maszt trójnożny z platformą dla reflektora na szczycie i pochyłą stengą, a dalej pochylony pojedynczy komin na śródokręciu[10]. Sylwetkę dopełniał podobny trójnożny maszt rufowy z platformą i zawieszonym na nim bomem ładunkowym[10]. Ze zdjęć wynika, że w trakcie II wojny światowej maszt rufowy został usunięty (najpóźniej w 1944)[11]. Działa rufowe były umieszczone na pokładówce będącej przedłużeniem pokładu dziobowego i pokładzie rufowym[10]. Element szybkiej identyfikacji różniący okręty stanowił biały pas wokół komina „Bartolomeu Dias”[11]. Wyporność standardowa okrętów wynosiła około 1780 ts, normalna 2100 ton, a pełna 2440 ts (podawane są różne wartości)[c]. Miały długość całkowitą 103,17 m, na linii wodnej 99,6 m, szerokość 13,49 m, a zanurzenie 3,83 m[2]. Załoga liczyła od 189 osób w czasie pokoju do 229 podczas wojny[11].

Uzbrojenie artyleryjskie okrętów stanowiły cztery działa kalibru 120 mm Vickers-Armstrong Mk G o długości lufy 50 kalibrów (L/50), analogiczne co do typu i liczby z uzbrojeniem nowych portugalskich niszczycieli typu Vouga[2]. Działa były umieszczone w pojedynczych stanowiskach z maskami ochronnymi. Strzelały one pociskami o masie 22 kg; ładunki miotające umieszczone były w łuskach (działa typu QF)[12]. Masa działa wynosiła 3396 kg (bez maski), a długość lufy 6000 mm[12]. Prędkość wylotowa pocisku wynosiła 915 m/s, a maksymalna donośność 19 500 metrów przy kącie podniesienia lufy 45°[d]

Uzbrojenie przeciwlotnicze, również pochodzenia brytyjskiego, stanowiły dwie armaty kalibru 76 mm L/50 i cztery działka automatyczne 40 mm L/39[13]. Armaty 76 mm rozmieszczone były po obu bokach małej pokładówki za kominem, a działka 40 mm były zgrupowane na nadbudówce rufowej, w czterech jej rogach wokół masztu[11]. Uniwersalność okrętów zwiększało posiadanie dwóch zrzutni bomb głębinowych i możliwość zabrania 40 min[2]. Nietypowym dodatkiem jak na okręty tej wielkości była możliwość przenoszenia lekkiego wodnosamolotu rozpoznawczego, który był przenoszony początkowo na pokładzie za kominem i stawiany na wodzie dźwigiem zamocowanym na maszcie rufowym[14]. Wyposażenie lotnicze nie zdało jednak egzaminu i okręty zaprzestały przenosić wodnosamolot wkrótce po wejściu do służby (dokładne daty nie są podawane)[4]. Przed końcem II wojny światowej przestarzałe działka 40 mm zostały zastąpione przez osiem działek automatycznych 20 mm, dodano też cztery miotacze bomb głębinowych[13].

Napęd stanowiły dwa zespoły turbin parowych systemu Parsonsa(inne języki) z przekładniami, o mocy łącznej 8000 KM, do których parę dostarczały dwa kotły trójwalczakowe typu Yarrow[2]. Siłownia napędzała dwie śruby[4]. Projektowa prędkość maksymalna wynosiła 21 węzłów, chociaż na próbach okręty osiągnęły 22 węzły bez przeciążania[11]. Okręty zabierały 580 ton paliwa płynnego, co pozwalało na uzyskanie dużego zasięgu 8000 Mm przy prędkości 10 węzłów[e].

Służba w skrócie

„Afonso de Albuquerque” z oznaczeniami neutralności podczas II wojny światowej; na śródokręciu słabo widoczny wodnosamolot

Podczas II wojny światowej Portugalia była neutralna, stąd okręty nie uczestniczyły w działaniach bojowych[3]. „Afonso de Albuquerque” 28 listopada 1942 roku uratował 194 rozbitków ze statku „Nova Scotia” storpedowanego u wybrzeży Mozambiku przez niemiecki okręt podwodny U-177[15]. Po wojnie okręty kontynuowały służbę w marynarce Portugalii, przeklasyfikowane na fregaty[16]. Otrzymały NATO-wskie numery burtowe F470 i F471[7].

NRP „Afonso de Albuquerque” został ciężko uszkodzony podczas aneksji Indii Portugalskich, w walce z indyjską fregatą „Betwa” 18 grudnia 1961 roku pod Goa, po czym wyrzucił się na brzeg[13].

NRP „Bartolomeu Dias” w lutym 1967 roku został przekształcony w okręt-bazę pod nazwą „Sao Cristovao”, po czym został wycofany w 1969 roku[13].

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Prawidłowy zapis nazwy „Afonso de Albuquerque” w Jane’s Fighting Ships of World War II 2001 ↓, s. 220. W publikacjach nieportugalskojęzycznych imię na ogół jest podawane jako „Alfonso de Albuquerque” (Patianin i Barabanow 2006 ↓, s. 36, Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 ↓, s. 397)
  2. ↑ Według Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 ↓, s. 397 i Jane’s Fighting Ships of World War II 2001 ↓, s. 220, zamówienie anulowano w 1932 roku. Anulowano też budowę we Włoszech czterech okrętów podwodnych (typów Argo i Glauco) i okrętu-bazy wodnosamolotów.
  3. ↑ Wyporność standardowa 1780 ts i pełna 2440 ts według Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 ↓, s. 397. Oficjalnie wyporność standardową „Afonso de Albuquerque” określono jako 1782,5 ts (1811 ton metrycznych) (The Departament of State: Treaty Information. Bulletin No. 66, s. 3). Jane’s Fighting Ships 1937 ↓, s. 398 podaje dla „Albuquerque” wyporność standardową 1811 ton, a dla „Dias” 1816 ton (zapewne w tonach metrycznych), wyporność normalną 2100 ton i pełną 2435 ton, natomiast Jane’s Fighting Ships of World War II 2001 ↓, s. 220 podaje dla „Albuquerque” wyporność standardową 1783 ton i pełną 2434 ton, a dla „Dias” 1788 ton i 2439 ton. Patianin i Barabanow 2006 ↓, s. 36 podają wyporność standardową 1788 ton, a pełną 2480 ton.
  4. ↑ Campbell 2002 ↓, s. 388. Nie jest jednak jasne jaki kąt podniesienia miały działa na tych okrętach.
  5. ↑ Według Patianin i Barabanow 2006 ↓, s. 36, natomiast Jane’s Fighting Ships 1937 ↓, s. 398 podaje taki sam zasięg 8000 Mm, ale 600 t paliwa, a Jane’s Fighting Ships of World War II 2001 ↓, s. 220 660 t paliwa. Odmiennie Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 ↓, s. 397 podaje 580 t paliwa i zasięg 10 000 Mm przy 10 w.

Przypisy

  1. ↑ Alejandro A. Anca, Nikołaj Mitiuckow. Krążowniki Portugalii. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2011. s. 19. Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X. 
  2. ↑ a b c d e f g h Patianin i Barabanow 2006 ↓, s. 36.
  3. ↑ a b c d Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 ↓, s. 396.
  4. ↑ a b c Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 ↓, s. 397.
  5. ↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1922–194680 ↓, s. 397.
  6. ↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 ↓, s. 276-277, 396.
  7. ↑ a b Krzysztof Kubiak. Zajęcie Goa, Daman i Diu przez wojska indyjskie w 1961 roku. „Okręty Wojenne”. Nr 53 (3/2002). s. 54. Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X. 
  8. ↑ Na podstawie Conway’s All the world’s fighting ships 1922–19460 ↓, s. 58-61, 137, 396-398 i Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 117, 317-321, 595
  9. ↑ The Departament of State. Armament reduction. „Treaty Information”. Bulletin No. 69, s. 5, 30 czerwca 1935. 
  10. ↑ a b c d Na podstawie rysunku Patianin i Barabanow 2006 ↓, s. 37
  11. ↑ a b c d e Jane’s Fighting Ships of World War II 2001 ↓, s. 220.
  12. ↑ a b Campbell 2002 ↓, s. 388.
  13. ↑ a b c d Patianin i Barabanow 2006 ↓, s. 36-37.
  14. ↑ Jane’s Fighting Ships 1937 ↓, s. 398.
  15. ↑ Donald Bertke, Gordon Smith, Don Kindell: World War II Sea War, Vol 7: The Allies Strike Back. Lulu.com, 2014, s. 343. ISBN 978-1-937470-11-1. (ang.).
  16. ↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 317.

Bibliografia

  • John Campbell: Naval weapons of World War Two. Annapolis: Naval Institute Press, 2002. ISBN 0-87021-459-4. (ang.).
  • Siergiej Patianin, M. Barabanow. Korabli Wtoroj mirowoj wojny. WMS Niderlandow i małych stran Zapadnoj Jewropy (Bielgii, Irlandii, Islandii i Portugalii). „Morskaja Kampanija”. Nr 2’2006, 2006. Moskwa: OOO Kollekcyja. (ros.). 
  • Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946. Robert Gardiner, Roger Chesneau (red.). London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships 1937. Francis McMurtrie (red.). Londyn: Sampson Low, Marston & Co, 1937. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships of World War II. Antony Preston (wstęp). London: Random House Group, 2001. ISBN 1-851-70494-9. (ang.).