Aszur-nirari I

Ten artykuł dotyczy Aszur-nirari I. Zobacz też: innych władców Asyrii o tym imieniu.

Aszur-nirari I – władca Asyrii (ok. 1500 r. p.n.e.), syn Iszme-Dagana II. Objął władzę po swym bracie Szamszi-Adadzie III i pozostawił tron swemu synowi Puzur-Aszurowi III. Zgodnie z Asyryjską listą królów panować miał przez 26 lat, ale o jego rządach wiadomo niewiele. Znanych jest jedynie kilka krótkich inskrypcji budowlanych tego władcy pochodzących z Aszur.

Akadyjskie imię tego władcy, brzmiące Aššur-nērārī^[1][2] lub też Aššur-nārārī^[3], znaczy „Aszur jest moją pomocą”^[2][4]. W tansliteracji z pisma klinowego zapisywane jest ono w formie ^da-šùr-né-ra-ri (jego własne inskrypcje)^[3] bądź ^(m)aš-šur-ERIM.GABA (w kopiach Asyryjskiej listy królów)^[2].

W zachowanych inskrypcjach Aszur-nirari I władca ten nosi jedynie tytuł „zarządcy/namiestnika (boga) Aszura” (énsi ^da-šùr)^[3].

Z Asyryjskiej listy królów wynika, że Aszur-nirari I należeć miał do dynastii założonej przez króla Adasiego, który rządzić miał w Asyrii w mało znanym okresie zaraz po upadku dynastii Szamszi-Adada I^[5]. To samo źródło jako poprzedników Aszur-nirari I na tronie Asyrii wymienia kolejno jego brata Szamszi-Adada III, jego ojca Iszme-Dagana II, jego dziada Szamszi-Adada II i jego pradziada Eriszuma III^[5]. Sam Aszur-nirari I w swych własnych inskrypcjach nazywa siebie „synem Iszme-Dagana” (dumu iš-me-^dda-gan)^[3]. Zgodnie z Asyryjską listą królów następcą Aszur-nirari I miał być jego syn Puzur-Aszur III^[5], co potwierdzają inskrypcje samego Puzur-Aszura III, w których nazywa on siebie „synem Aszur-nirari” (dumu ^da-šùr-né-ra-ri)^[6]

Aszur-nirari I panował w połowie II tys. p.n.e., w czasie, gdy Aszur wciąż w zasadzie pozostawało jeszcze miastem-państwem^[4]. Według Asyryjskiej listy królów rządzić miał on przez 26 lat^[2][7], ale nie wiadomo dokładnie ani kiedy wstąpił na tron, ani kiedy zmarł^[4]. Synchronistyczna lista królów jako współczesnego mu władcę babilońskiego wymienia króla ^mKaš(?)-til(?)-, którego najprawdopodobniej identyfikować należy z Kasztiliaszem III^[8]. W trakcie wykopalisk w Aszur odnaleziono cegły i stożki gliniane z umieszczonymi na nich krótkimi inskrypcjami Aszur-nirari I opisującymi jego prace budowlane przy świątyni boga Aszura, podwójnej świątyni bogów Sina i Szamasza, bramie mušlālu i murach miejskich^[3].

• Bienkowski P., Millard A. (wyd.), Dictionary of the Ancient Near East, hasło Ashur-nirari, British Museum Press, London 2000, s. 39.
• Fuchs A., Radner K., Brinkman A., Aššur-nērārī, w: Radner K. (red.), The Prosopography of the Neo-Assyrian Empire, t. 1/I (A), 1998, s. 208.
• Grayson A.K., Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia BC (to 1115 BC), tom I z serii The Royal Inscriptions of Mesopotamia. Assyrian Periods (RIMA 1), University of Toronto Press 2002.
• Grayson A.K., Königslisten und Chroniken. B. Akkadisch, w: Reallexikon der Assyriologie, tom VI (Klagesang-Libanon), Walter de Gruyter, Berlin – New York 1980-83, s. 86-135.
• Leick G., Who's Who in the Ancient Near East, hasło Ashur-nirari I, London and New York 2002, s. 31.