Temat Antybiotyki peptydowe był omawiany i analizowany wiele razy w historii. Od czasów starożytnych do czasów współczesnych Antybiotyki peptydowe był przedmiotem debaty, badań i refleksji. Jego wpływ rozciąga się na różne dziedziny życia, od polityki po kulturę, gospodarkę i społeczeństwo w ogóle. Z biegiem czasu Antybiotyki peptydowe nabrało różnorodnych znaczeń i było różnie interpretowane, co przyczyniło się do jego znaczenia i znaczenia w dzisiejszym świecie. W tym artykule zbadamy różne aspekty związane z Antybiotyki peptydowe i spróbujemy rzucić światło na jego wpływ i implikacje w naszej codziennej rzeczywistości.
Antybiotyki peptydowe (antybiotyki polipeptydowe) – grupa substancji przeciwdrobnoustrojowych i cytostatycznych o silnie zróżnicowanej budowie i mechanizmach działania. Przykładami tej klasy antybiotyków są m.in. daktynomycyna, bacytracyna, kolistyna czy polimyksyna B.
Początki antybiotyków peptydowych sięgają 1939 roku, kiedy to została odkryta tyrotrycyna, składająca się z dwóch substancji – gramicydyny S oraz tyrocydyny, syntetyzowana przez Bacillus brevis. W tym samym czasie Waksman odkrył inny antybiotyk peptydowy- aktynomycynę D, która z kolei syntetyzowana była przez promieniowce[1]. W 1962 roku ze skóry żab Bombina variegata zostaje wyizolowana bombinina, posiadająca również działanie hemolityczne. Początek lat 70. XX w. owocuje w odkrycie dwóch kolejnych substancji- melityny zawartej w jadzie pszczelim oraz ksenopsyny ze skóry afrykańskich żab Xneopus laevis. Lata 80. XX w. przynoszą szereg odkryć nowych peptydów przeciwdrobnoustrojowych. Były to kolejno: cekropiny z tanek ćmy, grupa defensyn z króliczych makrofagów, magaininy, peptyd PGLa, cekropiny P1. Z kolei od 1990 roku trwają badania głównie nad α-, β- i θ-defensynami[2].
W obecnych czasach peptydy antydrobnoustrojowe nie powstają jedynie w sposób naturalny. W obliczu narastającej oporności bakterii na standardowo używane antybiotyki i chemioterapeutyki, branża farmaceutyczna postawiła na rozwój substancji peptydowych. Syntetyzowane są one obecnie przez genetycznie zmodyfikowane mikroorganizmy, a następnie poddawane dalszym modyfikacjom mającym na celu polepszenie ich skuteczności. Przykładem takich działań może być dodawanie do cząsteczki peptydu odpowiednich aminokwasów[3].
Pod względem sposobu wytwarzania, peptydy antydrobnoustrojowe można podzielić na dwie grupy:
Peptydy syntetyzowane rybosomalnie to naturalnie występujące we wszystkich organizmach żywych substancje stanowiące wrodzony system antydrobnoustrojowy, np. bakteriocyny. Z kolei peptydy syntetyzowane nierybosomalnie to związki powstające z udziałem mikroorganizmów[4].
Ze względu na budowę chemiczną antybiotyki peptydowe można podzielić na:
Podział ten jest jedynie umowny. Antybiotyki peptydowe składają się zazwyczaj z kilku różnych substancji, co uniemożliwia ich zaklasyfikowanie tylko do jednej podgrupy[4].
Ze względu na zróżnicowaną budowę antybiotyki peptydowe posiadają kilka różnych mechanizmów działania. Wyróżnić tutaj można takie mechanizmy jak:
Podawanie ogólnoustrojowe niektórych antybiotyków peptydowych nie jest możliwe ze względu na ich toksyczność (działania niepożądane), a stosuje się je jedynie miejscowo, np. gramicydynę czy bacytracynę[1][4].
Aktynomycyna D ze względu na właściwości cytotoksyczne wykorzystywana jest w chemioterapii[4],