Antoni Berezowski

W dzisiejszym świecie Antoni Berezowski to temat, który stał się bardzo istotny we współczesnym społeczeństwie. Wraz z postępem technologii i ciągłymi zmianami w sposobie komunikowania się, Antoni Berezowski stał się obiektem zainteresowania wielu osób. Niezależnie od tego, czy za pośrednictwem sieci społecznościowych, telewizji czy innych środków komunikacji, Antoni Berezowski zdołał przyciągnąć uwagę szerokiego spektrum populacji. W tym artykule zbadamy różne aspekty Antoni Berezowski i jego wpływ na nasze życie, a także konsekwencje, jakie ma na przyszłość. Od wpływu na politykę i ekonomię po rolę w kulturze popularnej, Antoni Berezowski jest zjawiskiem, którego nie możemy zignorować.

Antoni Berezowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

9 maja 1847
Awratyn, Cesarstwo Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

około 22 października 1916 (lub 1917[1])
Bourail, Nowa Kaledonia

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Grafika przedstawiająca zamach Antoniego Berezowskiego na cesarza Aleksandra II w Paryżu (1867)
Antoni Berezowski w Bourail (1913)

Antoni Berezowski (ur. 9 maja 1847 w Awratyniu koło Żytomierza, zm. około 22 października 1916 (lub około 1917) w Bourail na Nowej Kaledonii) – polski szlachcic, powstaniec styczniowy, wykonawca nieudanego zamachu na cesarza Aleksandra II 6 czerwca 1867 w Paryżu.

Młodość

Syn szlachcica z rodziny Berezowskich – współwłaścicieli Awratynia w powiecie żytomierskim[2], nauczyciela fortepianu, Józefa Berezowskiego i Kamili z domu Rygniewicz[3]. W młodości Antoni Berezowski pracował w fabryce, mając 16 lat, wbrew woli ojca, wziął udział w powstaniu styczniowym jako żołnierz pułku jazdy wołyńskiej u pułkownika[a] Ruszczewskiego[4][3]. Po upadku powstania wyemigrował i od 1865 mieszkał w Paryżu, pracując tam jako ślusarz w warsztatach Kolei Północnej[5] gdzie wcześniej znalazł zatrudnienie jego dowódca z powstania Ruszczewski[3].

Zamach

Cesarz Aleksander II przyjechał do Paryża 1 czerwca 1867 na światową wystawę gospodarczą. Berezowski, obecny na dworcu kolejowym w czasie powitania cesarza, podjął wtedy zamiar zastrzelenia Aleksandra. 5 czerwca zakupił za 5 franków dwulufowy pistolet, a 6 czerwca udał się w rejon hipodromu Longchamp(inne języki) w Lasku Bulońskim, którędy z parady wojskowej wracał cesarz z dwoma swoimi synami Włodzimierzem Aleksandrowiczem i Aleksandrem Aleksandrowiczem (późniejszym cesarzem Aleksandrem III) oraz władcą francuskim Napoleonem III. Około godziny 17:00 Berezowski oddał strzał, jednak zmodyfikowany przez niego pistolet eksplodował przy wystrzale i jedna kula trafiła w konia jednego z ochraniających imperatora żołnierzy, a druga eksplodowała w pistolecie, raniąc również samego Berezowskiego[3]. Tłum widzów pochwycił zamachowca.

Sąd

15 lipca 1867 odbyła się rozprawa sądowa. Berezowski oświadczył, że wykonał zamach bez wpływu innych osób lub organizacji, a motywowała go chęć walki o niepodległą Polskę i ukarania sprawcy cierpień narodu polskiego po powstaniu styczniowym. Wyraził też żal, że musiał dokonać zamachu w bliskiej Polsce Francji, narażając tym interesy francuskie. Ława przysięgłych departamentu Sekwany uznała te okoliczności za łagodzące i skazała oskarżonego na dożywotnie ciężkie roboty na Nowej Kaledonii.

Katorga i zesłanie

Antoni Berezowski został najpierw wywieziony do Tulonu, następnie 24 października 1867 opuścił Europę. 8 maja 1868 próbował uciec w Numei. Dostał się do portu w mieście, ale spóźnił się na statek płynący do Australii[6]. Po dwóch dniach został odnaleziony. W 1886 oznajmiono mu o zamianie katorgi na dożywotnie zesłanie. Otrzymał działkę o powierzchni 5 hektarów. Do końca życia pozostał na Nowej Kaledonii, mieszkając w miasteczku Bourail. Podtrzymywali z nim kontakt listowny Hieronim Ruszczewski, Seweryn Elżanowski i Józef Gałęzowski – kierownik biura w Credit Foncier de France[3].

Zmarł 22 października 1916 o godzinie 10:30 w szpitalu Marais na wyspie Nou[3].

Sporna jest (była) data śmierci Berezowskiego: według niektórych przekazów zmarł on około 22 października 1916[7], natomiast podług twierdzenia Rafała Roga w pracy pod tytułem: Polscy królobójcy powstaniec zmarł prawdopodobnie około 1917[1]. Tę drugą datę roczną śmierci Berezowskiego podaje Jerzy Besala w swojej książce pod tytułem Tajemnice historii Polski[8].

Berezowski w literaturze

Życie Antoniego Berezowskiego było kanwą powieści Jana Józefa Szczepańskiego pod tytułem Ikar z 1966 i jej kontynuacji pod tytułem Wyspa z 1968.

Uwagi

  1. ↑ Chodzi o Hieronima Michała Ruszczewskiego (1813–1880)[9], w powstaniu styczniowym majora, dowódcę 1 dywizjonu 2 Pułku Jazdy Wołyńskiej. Ruszczewski jest później wzmiankowany jako podpułkownik, ale na nekrologu występuje wciąż jako major[10].

Przypisy

  1. ↑ a b Rafał Róg: Polscy królobójcy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Kraków 1993, s. 164.
  2. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XV cz.1 – wynik wyszukiwania – DIR , dir.icm.edu.pl .
  3. ↑ a b c d e f Un bagnard oublié: Antoine Bérézowski (1847–1916), „Criminocorpus” .
  4. ↑ Kronika powstań polskich 1794-1944, Wydawnictwo Kronika, Warszawa 1994, s. 261.
  5. ↑ Affaire Berezowski – Attentat contre la vie de S. M. L'Empereur de Russie.. „Le Figaro”, 16 lipca 1867. Paryż. 
  6. ↑ Rafał Górski: Polscy zamachowcy. Droga do wolności, Wydawnictwo Egis, Kraków 2008, s. 57-83.
  7. ↑ Rafał Górski: Polscy zamachowcy..., Wydawnictwo Egis, Kraków 2008, s. 83; Maria Złotorzycka: Berezowski Antoni, w: Polski Słownik Biograficzny, t. I, Kraków 1935, s. 450–451; Maria Złotorzycka: Antoni Berezowski i jego zamach na Aleksandra II, „Niepodległość” 1934, t. 9, z. 25, s. 321–350; Stanisław Bóbr-Tylingo: Zamach Berezowskiego 6 czerwca 1867, „Rocznik Polskiego Towarzystwa na obczyźnie”, 1955/1956.
  8. ↑ Jerzy Besala: Tajemnice historii Polski, Wydawnictwo Publicat, Poznań 2003.
  9. ↑ Stefan Kieniewicz: Ruszczewski Hieronim Michał (1813-1880). W: Polski Słownik Biograficzny. T. 33. Cz. 2. 1991-1992, s. 166.
  10. ↑ Druk ulotny Hieronim Ruszczewski Major b. Wojsk polskich 1830/31-1864/64, uczestnik prac i działań Emigracyi Polskiej 1832-1871, urodzony na Podlasiu dnia 30 Września 1813 r. umarł w Krakowie dnia 23 Grudnia 1880 roku .]. Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa. .

Bibliografia

  • Rafał Górski: Polscy zamachowcy. Droga do wolności, Wydawnictwo Egis, Kraków 2008, s. 57-83.
  • Rafał Róg: Polscy królobójcy, Wydawnictwo PWN, Warszawa – Kraków 1993, s. 162-164.
  • Kronika powstań polskich 1794-1944, Wydawnictwo Kronika, Warszawa 1994, s. 261.
  • Edward Radzinski: Aleksander II. Ostatni wielki car, Wydawnictwo Magnum, Warszawa 2005, s. 227–230, 404.
  • Jerzy Wojciech Borejsza: Emigracja polska po powstaniu styczniowym, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1966.
  • Maria Złotorzycka: Berezowski Antoni, w: Polski Słownik Biograficzny, t. I, Kraków 1935, s. 450-451.
  • Maria Złotorzycka: Antoni Berezowski i jego zamach na Aleksandra II, w: „Niepodległość” 1934, t. 9, z. 25, s. 321-350. {dostęp elektroniczny na stronach ŚBC)
  • Stanisław Bóbr-Tylingo: Zamach Berezowskiego 6 czerwca 1867, „Rocznik Polskiego Towarzystwa na obczyźnie”, 1955/1956.
  • Teodor Tomasz Jeż: Od kolebki przez życie, t. 3, Kraków 1937.
  • Andrzej Ciupiński: Zamach Antoniego Berezowskiego na Aleksandra w Paryżu, „Mówią Wieki”, 1982, nr 5.

Linki zewnętrzne