Újlipótváros-Angyalföld

Ten artykuł od 2015-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Újlipótváros-Angyalföld – XIII. dzielnica Budapesztu leżąca po stronie peszteńskiej. W dzielnicy leży Wyspa Świętej Małgorzaty. Południową część dzielnicy stanowi architektura będąca atrakcją dla turystów.

Od strony północnej dzielnica graniczy z Újpestem. Most kolejowy rozdziela linię kolejową Budapest-Estergom i Wyspę Świętej Małgorzaty. Na wschodzie i południowym wschodzie dzielnica graniczy z Zugló. Tutaj linię podziału stanowi dworzec Nyugati pályaduvar i Muzeum Kolejnictwa. Na południu dzielnica jest oddzielona bulwarem św. Stefana od dzielnic Belváros-Lipótváros i Terézváros. Zachodnia granica Dunaju w dzielnicy dotyka już II dzielnicy i dzielnicy Óbuda-Békásmegyer.

Transport w dzielnicy jest gęsty i przebiega w kierunku północ-południe przez trasę: Vaci út-Béke utca-Lehel utca-Újpest-rakpart. Z powodu dużego ruchu dzielnica jest zanieczyszczona i występuje w niej duże natężenie hałasu. W celu zmniejszenia zanieczyszczenia i hałasu w 2005 otwarto specjalną pochylnię w kierunku Bratysławy. Drogi komunikacji miejskiej mają w większości sieć prostokątną i wiele jednokierunkowych ulic. Drogi powiatowe w dzielnicy mają długość 131,8 km.

Przez dzielnicę biegnie trzecia linia metra (od stacji Nyugati pályaudvar do Újpest-Városkapu). Kursują tu także trolejbusy na liniach: 75, 76 i 79. Jest tu również jedna stacja kolejowa Angyalföldi, znajdująca się na granicy dworca kolejowego i Rákosrendező Újpest.

XIII. dzielnica jest stosunkowo dobrze rozwinięta, choć czasem napotyka się nieco zniszczoną infrastrukturę dla rowerzystów. Ścieżki rowerowe biegną w kierunku północno-południowym i wschodnio-zachodnim. Mieszkańcy dzielnicy mogą korzystać z 24 bezpłatnie wypożyczanych rowerów.

Od roku 2000 dzielnica posiada 157 ulic i dróg, jedną estakadę, dwa parki, stocznię i 12 mostów (w tym Most Arpadów – stacja na niebieskiej linii metra; most Małgorzaty w Budapeszcie i most kolejowy Újpest).

• Szent István körút
• Váci út
• Lehel utca
• Beke utca
• Róbert Károly körút
• Pozsonyi út
• Dózsa Gyórgy út (stacja niebieskiej linii metra)

• Nyugati tér
• Béke tér
• Lehél tèr (stacja niebieskiej linii metra)
• Szent István park

• Kofahajó
• Kościół Lehel
• Tablica pamiątkowa XIII. dzielnicy

Dzielnica posiada kościoły katolickie i protestanckie.

• Kościół Św. Michała na Wyspie Świętej Małgorzaty
• Kościół Matki Bożej z Góry Karmel z kościołem karmelitów.
• Kościół parafialny Św. Władysława
• Kościół Arpadów na wyspie Św. Małgorzaty
• Parafia Maryi Wspomożycielki
• Kaplica Św. Augustyna
• Kościół parafialny Św. Mikołaja

• Kościół Angyalföldi Budapeszteńskiego Kościoła Reformowanego
• Reformowany Kościół Bratysławy
• Luterański Kościół Angyalföldi
• Kościół Baptystów Angyalföldi

• Synagoga György Dozsá
• Synagoga Wyszechradzka
• Synagoga przy ulicy Hegedus Gyula utca

• Kościół Wierzących w Chrystusa Nazarejczyka
• Misja Płaczącej Północy
• Węgierska Islamska Wspólnota

W dzielnicy znajduje się: 7 żłobków, 16 przedszkoli, 13 szkół podstawowych, jedna szkoła muzyczna, a także wiele szkół podstawowych pozarządowych, szkół zawodowych i liceów.

• Centrum Dzieci i Młodzieży Angyalföldi – działa od 1995. Organizuje się w tym Centrum dla młodzieży warsztaty muzyczne, teatralne i taneczne.
• Centrum Kultury im Józsefa Attila – działa od 1976. Organizuje programy dla wszystkich grup wiekowych, studentów i klubów. Zajęcia dotyczą: rysunków, malarstwa, grafiki, ceramiki i szklarstwa.
• Centrum Kultury „Płomień” – działało już przed wojną, w latach 20. XX w. Dziś spotykają się tam chóry, różne zespoły, emeryci, entomolodzy, miłośnicy szachów i kolei.
• Centrum Kultury „Radnóti” – najnowszy budynek kultury w dzielnicy, otwarty w 2011. Posiada m.in. teatr, bibliotekę, kluby seniorów i miejsca rekreacyjne.
• Tzw. Piwnica przeznaczona dla programów wspólnotowych do spędzania wolnego czasu. W „Piwnicy” odbywają się pokazy jogi, kung fu, tańca, kursy języków obcych i wieczory artystyczne.

W dzielnicy znajdują się następujące muzea:

• Local History Collection;
• Galeria Al Lőportár;
• Galeria na rogu ulic Pannónia útca i Dráva utca;
• Galeria Lookout na wyspie Małgorzaty, obrazująca historię wyspy;
• Galeria Klubu Újlipótvárosi;
• Galeria w Ratuszu na Béke tér.

W dzielnicy znajduje się jeden teatr im. Józefa Attyli.

Dzielnica posiada kilka kin: kino Duna Plazaban (pojemność 1682 osoby), kino Cinemas – po stronie dzielnicy Újlipótváros – oraz kino Odeon-Lloyd Cinema na placu Św. Stefana.

Wiele organizacji lokalnych: kościoły, szkoły posiada swoje własne media. Lokalne media w dzielnicy to:

• oficjalna telewizja TV13;
• komunikator XIII dzielnicy;
• bezpłatna gazeta wydawnictwa rejonowego dzielnicy, publikująca informacje z dzielnicy

Większe kluby sportowe w Újlipótváros-Angyalföld to:

• SC Vasas Budapest
• Budapeszteński Związek Sportowy Honvéd
• Budapesti Elektromos SE
• Budapest Erdért SE

Dzielnica posiada także kilka boisk sportowych

• Tahi úti lőtér
• Láng Sporttelep
• Csata utcai sportcsarnok
• Új Palotai úti sporttelep
• Hegedűs Gyula utcai sportcsarnok
• Az Iharos Sándor nevét viselő Margitszigeti Atlétikai Centrum
• A Margit-sziget körüli futópálya

W części Dunaju, który oblewa dzielnicę, popularne jest także wędkarstwo.

Władzę lokalną w dzielnicy sprawuje burmistrz, który jest również przewodniczącym Zarząd Reprezentantów. Zarząd Reprezentantów dzielnicy składa się z 21 członków: burmistrza i 20 przedstawicieli zarządu. Burmistrz dzielnicy posiada 10 zarządów starostw:

• Biuro Dokumentów
• Wydział Społeczny
• Departament Administracyjny
• Departament Podatków
• Wydział Budowlany
• Biuro Młodzieży
• Dział Finansowy
• Dział Kultury, Młodzieży i Sportu
• Dział Prawny
• Szef Architekta kancelarii

Szpitale:

• Centrum Zdrowia
• Szpital Nyiro Gyula
• Szpital Dziecięcy

Dzielnica posiada dwa ośrodki zdrowia, które mieszczą się na ulicach Szegedi úti i Visegrádi úti.

• Krajowa Policja i siedziba budapeszteńskiej policji;
• Centralna Administracja Krajowego Ubezpieczenia Emerytalnego;
• Centralny Urząd Narodowego Funduszu Ubezpieczenia Zdrowotnego;
• Węgierski Regionalny Fundusz Ubezpieczeń Zdrowotnych;
• Archiwum Miejskie Budapesztu.

• Wiedeń – Floridsdorf
• Osijek
• Koszyce – South City
• Szováta
• Warszawa – Ochota

• Strona oficjalna